Η αφήγηση του νέου Διαφωτισμού 

Η αλήθεια είναι το Όλον

I. Ύπαρξη

Ας αρχίσουμε από την αρχή. Μηδέν. Κενό. Απόλυτο τίποτα.

Ζούμε σε ένα επίπεδο σύμπαν ηλικίας 13.72 δισεκατομμυρίων χρόνων το οποίο επεκτείνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό, η συνολική ποσότητα ενέργειας είναι μηδέν, δημιουργήθηκε από το τίποτα και θα καταρρεύσει στο Big Crunch διαδικασία αντίστροφη του Big Bang. Κβαντικές διακυμάνσεις στο κενό δημιούργησαν το σύμπαν και όσο αντίθετο και αν φαντάζει αυτό σε σχέση με τα βιώματά μας, στην κβαντομηχανική πάντα το τίποτα γίνεται κάτι.

Η Γη, είναι ένας πλανήτης ηλικίας 4.54 δισεκατομμυρίων χρόνων και αποτελεί ένα απειροστά μικρό μέρος του σύμπαντος. Το είδος μας, ο Homo Sapiens υπάρχει ανατομικά ανεπτυγμένο εδώ και 200.000 χρόνια. Οι δύο πρώτοι αριθμοί έχουν το εξής χαρακτηριστικό. Είναι απόλυτοι, με την έννοια ότι δεν εξαρτώνται από τον ορισμό που θα οδηγήσει την εκτίμηση τους. Η μεταβλητότητα του προσδοκώμενου ορίου ζωής το ανθρώπου, μας ανοίγει την πόρτα στην σχετικότητα, στην εξέλιξη και την πρόοδο.

Ο άνθρωπος, είναι ενσυνείδητο όν φέρον την δυνατότητα αντίληψης της υπαρξής του. Η δυνατότητα βιώματος 90 περίστροφων της γης γύρω από τον ήλιο, σε σχέση με το 1/3 ή 1/2 αυτού του αριθμού είναι μια διαφορά γιγαντιαία. Πίο σημαντικά δε, αποτελεί μια διαφορά θετική, καλή ή αντικειμενικά προς το συμφέρον μας. Πολλώ δε μάλλον, από την στιγμή που είναι ουσιαστικά οικειοθελής. Οι άνθρωποι έχουν σήμερα την δυνατότητα να ζουν δυο ή τρεις φορές περισσότερο από τους προγόνους τους, χωρίς να είναι εξαναγκασμένοι να εξασκήσουν αυτή την δυνατότητα. Αν κάποιος πιστεύει ότι η ζωή του πρέπει να σταματήσει οποιαδήποτε στιγμή, είναι αντικειμενικά ελεύθερος να το πράξει.

Ας ξαναδιαβούμε ώς εδώ τα βήματά μας. Οι δρασκελιές μας ήταν αναγκαστικά πολύ μεγάλες. Από το απόλυτο κενό, το απόλυτο τίποτα, το απόλυτο σκοτάδι, περάσαμε στην ύπαρξη. Στην ύπαρξη του σύμπαντος, του κόσμου μας, της ανθρωπότητας.

ΙΙ. Ύπαρξη και υποκείμενο

Ζούμε, υπάρχουμε, για την ακρίβεια η ύπαρξή μας ξεκινάει και τελειώνει σε έναν υλικό κόσμο. Ένα κόσμο που φαντάζει σχεδόν άπειρος στο μικρό και περατό είναι της συνείδησής μας. Έναν κόσμο στον οποίο όλοι μοιραζόμαστε μια σύντομη ενσυνείδητη λάμψη ύπαρξης μεταξύ του σκότους της ανυπαρξίας. Μια ύπαρξη βασανισμένη από τον πόνο, την άγνοια και την αντίληψη του πεπερασμένου της ύπαρξης. Κάθε στιγμή που περνά βρισκόμαστε μια στιγμή πιο κοντά στο τίποτα. Συνεχώς το μόνο που στην πραγματικότητα μας χωρίζει από το τίποτα, είναι η επόμενή μας ανάσα. Υπάρχουμε σε ένα σύμπαν τρελό που επιταχύνεται, ένα κόσμο βίαιο που κάθε δευτερόλεπτο ένας Ήλιος καταρρέει, έναν πλανήτη βίαιο που το 99% όλων των ειδών που έχουν υπάρξει ποτέ, έχουν εκλείψει. Έναν κόσμο ο οποίος αν και υλικός και αντικειμενικός δεν έχουμε άμεση πρόσβαση σε αυτόν. Οι ικανότητες παρατήρησης, προσοχής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και επικοινωνίας ερεθισμάτων, δημιούργησαν τελικά το θαυμαστό όργανο που λέγεται ανθρώπινος εγκέφαλος και επιτρέπει την αντίληψή μας. Αντίληψη που μας επιτρέπει να βασίζουμε την γνώση και την κατανόησή μας για την ύπαρξη του Όλου πέρα από το άμεσο ατομικό ερέθισμα στις κοινωνικά συσσωρευμένες γνώσεις. Από αυτή την αντίληψη πηγάζει αυτό το κείμενο και σε αυτή απευθύνεται. Υπάρχουμε και για αυτό έχουμε την δυνατότητα να σκεφτόμαστε. Η γνώση αντέστρεψε το “σκέφτομαι άρα υπάρχω” και το μετέτρεψε από φιλοσοφική αφετηρία και θέση, σε παράλογο αστείο. Η ικανότητα της σκέψης αποτελεί παράγωγο αποτέλεσμα διαδικασιών τις οποίες πλέον γνωρίζουμε και καταλαβαίνουμε ενώ ανακαλύπτουμε συνεχώς όλο και πιο πολλά για τις διαδικασίες και τις λειτουργίες οι οποίες συντελούν την σκέψη καθεαυτή.

ΙΙΙ. Ύπαρξη και αντίληψη

Το σύμπαν, ο φυσικός κόσμος, αποτελέσματα που ερμηνεύονται όλο και καλύτερα από την ανθρωπότητα μέσω της επιστήμης. Έννοιες που υπάρχουν πέρα και έξω από μας, ταυτοχρόνως μέσα μας και ακόμα πιο εντυπωσιακά έννοιες που το περατό μας είναι μπορεί να αντιληφθεί. Το θαυμαστό όργανο του ανθρώπινου εγκεφάλου, σμιλεμένο μέσω της φυσικής επιλογής όπως μας εξηγεί η θεωρία του Δαρβίνου στην μέση γη της αφρικανικής σαβάνας επιδεικνύει συνεχώς αυξανόμενες ικανότητες ερμηνείας και αντίληψης. Ο βιολογικός κόσμος γύρω μας, αποτέλεσμα των λαθών ενός μηχανισμού που μοναδική του λειτουργία είναι η παραγωγή τέλειων αντιγράφων του εαυτού του. Λάθη και σωστά που επιβεβαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν εκ των υστέρων πάνω στις συνθήκες που είχαν να αντιμετωπίσουν. Από τον υποατομικό κόσμο ως τα πέρατα του σύμπαντος η ανθρώπινη γνώση προκαλεί δέος, κάνει την πραγματικότητα πιο κατανοητή, λιγότερο σκληρή και τυχαία, λιγότερο φοβερή καθώς είναι το αντίθετο του αγνώστου. Του τροφοδότη του μεγαλύτερου φόβου. Μας δίνει έτσι την δυνατότητα και την ικανότητα να βελτιώνουμε τις υλικές συνθήκες μας.

Όλα αυτά τα ανθρώπινα ένλογα και ενσυνείδητα χρόνια, η διαλεκτική του διαφωτισμού επισκιάζει την τυχαιότητα της φυσικής εξέλιξης και δαρβινικής προόδου. Η χειραφέτηση του ανθρώπου, η ικανότητα να διαμορφώνει το περιβάλλον και να αναπαράγει τα μέσα για την διαβίωση του είχε σταδιακά αυτό το αποτέλεσμα. Η συνεργασία, η θέσπιση των κοινωνιών, ο πολιτισμός είχαν αυτό το αποτέλεσμα. Είναι εντυπωσιακή η πρόοδος της ανθρωπότητας την τελευταία της σχεδόν ανάσα, απο την αγροτική επανάσταση και έπειτα. Ο μύθος ήδη από την αρχή της σύλληψης του αποτελεί διαφωτισμό. Ο διαφωτισμός από την άλλη μέχρι να φωτίσει το τέλος του ορίζοντα της άγνοιας μας αναγκαστικά θα παλινδρομεί στον μύθο. Εάν ο διαφωτισμός δεν είναι ολοκληρωτικός θα μετατραπεί ξανά σε μύθο, μαγεία και εκμετάλλευση των μαζών.

Ο μύθος, υπάρχει και τροφοδοτείται εν είδει μιας απόπειρας ερμηνείας του κόσμου. Η πραγματοποίηση νοητικών συσχετισμών, η αντίληψη αιτίου και αιτιατού και η αναζήτηση των αιτιών του κόσμου είναι αυτοί ακριβώς οι παράγοντες που δημιουργούν τον μύθο. Το υπερφυσικό και το μεταφυσικό, ο μύθος, γέμιζε τα γιγαντιαία κενά της γνώσης και της αντίληψης μας. Μικρές λάμψεις ερμηνείας μέσα σε ένα σύμπαν από σκοτάδι. Ένα συναρπαστικό ταξίδι ιδωμένο από την οπτική του τώρα. Οι θεότητες της γονιμότητας και τα υπέροχα αγαλματίδια 40.000 χρόνων, οι θεοί του ήλιου, ο θεός του κεραυνού, του πολέμου, της θάλασσας. Οι θεοί των κενών. Το πρόβλημα των ανθρώπινων εγκεφάλων είναι ότι η οντολογία τους προέκυψε εξελικτικά βασισμένη στο υποκειμενικό ερέθισμα. Εγώ σκέφτομαι, η πέτρα σκέφτεται, ζει ή έχει πνεύμα και το ίδιο ισχύει για το σύνολο της ύπαρξης. Ανιμισμός. Τελικά το ανεξήγητο, το μεταφυσικό , αποτελεί καταστατικά μια ανθρωπόμορφη προβολή επάνω στα κενά της γνώσης και της αντίληψής μας. Κενό που κάλυψαν η λατρεία σε θεότητες, οι βασκανίες, τα ανορθολογικά πιστεύω, οι θρησκείες. Ο μύθος, εντυπωσιακά οδηγεί από την ολοκληρωτική άγνοια, στην ολοκληρωτική γνώση. Δεν ξέρουμε τίποτα, άρα ονοματοδοτούμε το άγνωστο και υποθέτουμε βολικά και αυθαίρετα αυτό που βρίσκεται κάτω από το πέπλο της αγνοιάς μας.

IV. Η αντίληψη της αντίληψης

Αν παρατηρήσουμε λοιπόν, αυτή την μακριά πορεία, θα δούμε την προσπάθεια η αντιληψή μας να φωτίσει πέρα από το υποκειμενικό εμπειρικό βίωμα, να ερμηνεύσει τον κόσμο, να αναζητήσει απαντήσεις, αντικειμενικά να βελτιώσει την κατάστασή μας. Η ιστορία του χρονικού του χρόνου. Στο άπειρο αυτό, βάλαμε κάποια σημάδια. Την αρχή, το σύμπαν, την γη, τον άνθρωπο, την πρόοδο, την σκέψη, τον λόγο, την συνείδηση, την προσπάθεια για ερμηνεία. Η διαλεκτική του διαφωτισμού, μπορεί να ιδωθεί σαν την συνειδητοποίηση της μάχης μεταξύ του τελευταίου συνόρου της γνώσης και της αντίληψης μας, περιτριγυρισμένο από την περίμετρο της άγνοιάς μας.

Λογική, αποδείξεις, στοιχεία, πείραμα, επανάληψη, συλλογικότητα, μη επίκληση στην αυθεντία, μη καταφυγή στην εξουσία, ελευθερία. Αυτά τα στοιχεία μετέτρεψαν ριζικά τις γνωσιακές δυνατότητες της ανθρωπότητας, άλωσαν μια σειρά περιορισμών, μετέτρεψαν ουσιαστικά τον κόσμο μας. Το εντυπωσιακό των αποτελέσματα της προόδου αυτής γίνεται εμφανές μόνο αν συμπεριλάβουμε τους παράγοντες του χρόνου και του κόστους, πέρα από των αποτελεσμάτων.

Ας συγκρίνουμε την συνειδητή μεθοδική ανθρώπινη πρόοδο με την εξέλιξη που περιγράφει θεωρία του Δαρβίνου μέσω της φυσικής επιλογής και έχει φαινομενικώς τόσο αρμονικά ή τέλεια αποτελέσματα. Καταρχάς το 99% των ειδών που υπήρχαν ποτέ έχουν εξαφανιστεί. Η φυσική επιλογή, απαιτεί υπερβολικό χρόνο και πόνο για να παράγει αποτελέσματα. Το δίκαιο της επιβίωσης, του ισχυρού, ο νόμος της ζούγκλας, απόδειξε την αναποτελεσματικότητα του στην διάρκεια ύπαρξης του Homo Sapiens. Ας αναλογιστούμε για παράδειγμα τα χρόνια που χρειάστηκε η φυσική επιλογή και η τυχαία πρόοδος να μας οδηγήσει στην γεωργία και τις σύγχρονες ετήσιες αυξήσεις στην παραγωγικότητα της γεωργίας. Μεγέθη ασύγκριτα. Ο πολιτισμός της συνεργασίας, προϊόν της λογικής και της γνώσης έχει θαυμαστές επιπτώσεις στα ανθρώπινα πράγματα. Ας παρατηρήσουμε για μια στιγμή ότι εδώ και καιρό, δεν ζούμε σε ζούγκλες, δεν υπακούμε τους νόμους τους και αυτό είναι κάτι το οποίο είχε μια σειρά από αποτελέσματα. Η ιατρική επιστήμη αποτελεί ένα παράδειγμα αυτών των αποτελεσμάτων μάλλον κοινώς αποδεκτό ως  θετική εξέλιξη.

Η κατάσταση στα ανθρώπινα πράγματα παρατάυτα, είναι ακόμα βουτηγμένη στον πόνο, στην αμάθεια, στο ανορθολογικό. Βουτηγμένη στο σκοτάδι. Η πρόοδος έχει τέτοια μορφή που σχεδόν αναιρεί τον εαυτό της. Το καπιταλιστικό σύστημα, με τον παραλογισμό της μεγιστοποιήσης των ατομικών κερδών και της αποθέωσης του θεού των ακόρεστων αναγκών και της ύβρης έχει φρικτά αποτελέσματα. Η πορεία που διαγράφεται, τελικά θα συναντήσει την ολική καταστροφή στον δρόμο της ολοκλήρωσης του απολυταρχισμού.

V. Αντίληψη και υποκείμενο

Ο διαφωτισμός, πρέπει να φτάσει ως το τέλος, αλλιώς θα καταλήξει να είναι η αποχαύνωση των μαζών, δηλαδή ο πυρήνας του εξουσιασμού στον οποίο εναντιώνεται εν πρώτοις ο διαφωτισμός. Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητα του. Ανωριμότητα του είναι η ανικανότητα να μεταχειρίζεται τον νού δίχως την καθοδήγηση ενός άλλου. Τολμησε να γνωρίσεις! Αυτό είναι το πρόσταγμα του διαφωτισμού. Τραγικά το πτώμα της λογικής βρίσκεται πεσμένο στον δρόμο προς την αναζήτηση της αλήθειας του φωτός. Έτσι ξεκινάει η τελευταία μεγάλη αφήγηση...

Κάθε επεισόδιο στην ιστορία της εξέλιξης, κάθε σελίδα στην ανθρώπινη ιστορία, μπορεί να ιδωθεί υπό το πρίσμα της επιβεβαίωσης του ελάχιστου συγκριτικού πλεονεκτήματος. Από την πλευρά της ιστορίας του σύμπαντος, η ιστορία της ανθρωπότητας είναι κάτι συγκριτικά απειροελάχιστο και ασήμαντο. Όμως από την σκοπιά της ανθρωπότητας, αυτή είναι ό,τι υπάρχει.

Στις 14 Φεβρουαρίου του 1990 το διαστημόπλοιο Voyager I τράβηξε την πιο μακρινή φωτογραφία της γής. Σε αυτή, απεικονίζεται σε 0,12 pixel η Γή, μια μικρή φωτεινή κουκκίδα που αιωρείται σε μια δέσμη φωτός. Η σημειολογική αντίφαση που συμπυκνώνεται σε μία και μόνο φωτογραφία είναι τρομερή. Στην θέση του αντικειμένου της εικόνας η μικροσκοπική μας σημασία. Στην θέση του φωτογράφου, η απέραντη μας ικανότητα. Σε αυτό τον περιορισμένο πλανήτη, έχουν υπάρξει όλα τα επεισόδια της ανθρώπινης ιστορίας.

VI. Υποκείμενο και Ιστορία

Αυτή η μεγάλη Ιστορία, είναι γεμάτη με καταστροφή, πόνο, βία, λάθη, επιλογές μη βέλτιστες, πισωγυρίσματα. Κάθε είδους και μορφής. Στο μεγάλο ψηφιδωτό της ζωής, όμως, μπορούμε να διακρίνουμε την πρόοδο. Περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ κατοικούν τον πλανήτη, με περισσότερη γνώση, περισσότερες δυνατότητες από ποτέ και ειρωνικά περισσότερο πόνο απαισιοδοξία και δυστυχία από ποτέ. Η πρόοδος αυτή φαντάζει θολή ειδικά σήμερα, αν κοιτάξουμε την ανθρώπινη πραγματικότητα υπό το πρίσμα του φακού των δυνατοτήτων και των πραγματικοτήτων. Στην πραγματικότητα υπάρχει μια σοκαριστική απόκλιση μεταξύ των δυνατοτήτων και των συνθηκών της ανθρωπότητας, μια κατάσταση αντιθετική. Αντί για την πραγματοποίηση της δυνατότητας της γνώσης έχουμε την επιλογή της αποχαύνωσης. Το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής, είναι απολύτως ασύμβατο με το επίπεδο γνώσης και αντίληψης της ανθρωπότητας. Σε μια πλειάδα διαστάσεων, η ανθρωπότητα υποχωρεί ραγδαία προς το σκοτάδι και την βαρβαρότητα, υποχωρώντας από τα επιτεύγματα και τα γνωστικά της κτήματα.

Η διαλεκτική του εξουσιασμού μας καταδεικνύει την αναγκαιότητα ύπαρξης δυο μερών σε αυτή την σχέση. Εξουσιαστής και εξουσιαζόμενος, ισχυρός και ανίσχυρος, εκμεταλλευτής και εκμεταλλευόμενος. Χιλιάδες διαφορετικά στην έκφανση και την περίπτωση ίδια στην ουσία όμως επεισόδια επαναλαμβάνονται κατά την διάρκεια της Ιστορίας. Το σχήμα αυτό μπορεί να διαρρηχθεί αν αυτός που έχει την ισχύ, πάρει την συνειδητή απόφαση του μη εξουσιασμού. Η συνειδητή απόφασή αυτή μπορεί να παρθεί μόνο ως απόρροια της ωριμότητας. Η ωριμότητα αυτή είναι δυνατό να υπάρξει αυτή την στιγμή, αν χρησιμοποιηθεί το σύνολο της καλύτερης γνώσης της ανθρωπότητας. Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Η απελευθέρωση του Ανθρώπου και η έφοδος στον ουρανό.

VII. Διαφωτισμός και απελευθέρωση

Ο νέος Διαφωτισμός, πατώντας πάνω στο σύνολο της εμπειρίας των απελευθερωτικών του ανθρώπου εγχειρημάτων φωνάζει: Σκέψου λογικά! Η ανθρωπότητα δεν καλείται να ανακαλύψει νέες γνώσεις ή την φύση του κόσμου ώστε να έρθει σε θέση να πάρει την σωστή απόφαση. Καλείται να δράσει βασισμένη στο σύνολο της καλύτερης ως τώρα γνώσης της επεξεργασμένης με την κατάλληλη μέθοδο. Ο διαφωτισμός στην πραγματικότητα παρά την σύγχυση των δυο, είναι όχι η δυνατότητα της γνώσης καθεαυτή αλλά η αντίληψη της σημασίας μεθόδου για την πραγμάτωση της γνώσης. Αυτός είναι ο πυρήνας του διαφωτισμού. Το τόλμησε να γνωρίσεις, είναι θολωμένο από την δυνατότητα της γνώσης, παραμελώντας έτσι την πρωταρχικότητα της συνειδητοποίησης της σημασίας της μεθόδου και των συνθηκών που αποτελούν τον αναγκαίο πυρήνα του διαφωτισμού. Στην πραγματικότητα η ανθρωπότητα πάντα εξερευνούσε, ανακάλυπτε, και προσπαθούσε να γνωρίσει. Είναι παράγωγό της εξελικτικής διαδικασίας και απορρέει από την ύπαρξη ανθρωπίνου εγκεφάλου. Η καταλυτική σημασία του διαφωτισμού και τα θαυμαστά αποτελέσματά του οφείλονταν στην δύναμη της κριτικής, στην συνειδητή συλλογική γνώση. Στην αποδοχή του λάθους ώς αποτέλεσμα εφαρμογής της θεωρίας στην πραγματικότητα. Στην επιστημονική μέθοδο. Δηλαδή στην αμφισβήτηση των πάντων, την αποδοχή των στοιχείων και την χρήση της λογικής. Στην κριτική της κριτικής.  Στο βαθύ και εκπεφρασμένο πιστεύω ότι η πιο ανησυχητική ή φρικτή αλήθεια είναι πιο επιθυμητή από το πιο γλυκό ή καθησυχαστικό ψέμα. Στην αναγκαία για όλα αυτά ελεύθερη σκέψη. Με την παροχή των αναγκαίων υλικών συνθηκών για την παύση του συνεχούς αγώνα για την επιβίωση και των όρων που επιτρέπουν την άσκηση της ελευθερίας.

Το απελευθερωτικό ιδεώδες υπάρχει με την μορφή μύθου από την αρχή της καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας. Ο Παράδεισος των θρησκειών, μια απάντηση στο κοινό αδιέξοδο της ανθρωπότητας απέναντι στην κοινή συνειδητοποίηση κάθε ανθρώπου του πεπερασμένου του ανθρώπινου βίου. Ο κόσμος χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ο κόσμος της δικαιοσύνης, ο κόσμος της ελευθερίας, ο κόσμος χωρίς ένα δάκρυ παραπάνω από το απολύτως αναπόφευκτο είναι τα ιδανικά που τροφοδοτούν την αέναη αυτή αναζήτηση. Ανά τους αιώνες, η συγκεκριμένη έκφραση του απελευθερωτικού προτάγματος καθορίζεται από τις συνθήκες αναζητώντας το κάθε φορά κοινωνικά αναγκαίο. Μικρές και μεγάλες στιγμές, όπου η ανθρωπότητα δοκίμασε να φτάσει το ιδανικό της ελευθερίας.

Απο το ποιήματα των Αιγυπτίων χωρικών χιλιάδες χρόνια πριν, στο πιθάρι του Δημοσθένη, στην εξέγερση του Σπαρτάκου, στις παντοτινές εξεγέρσεις των σκλάβων, στους Σικελικούς εσπερινούς, στις αγροτικές επαναστάσεις του 16ου αιώνα, στις μάχες των αυτοχθόνων και ιθαγενών πληθυσμών ενάντια στην αποικιοκρατία, στον διαφωτισμό, στην Παρισινή κομούνα, στην Οκτωβριανή επανάσταση, στο καλοκαίρι της Ισπανίας, στις Ζαπατίστικες εξεγέρσεις, και σε όλες τις άλλες τις μικρές ή μεγάλες μάχες. Φαινομενικά άλλοι άνθρωποι, άλλες εποχές, άλλες μάχες. Ουσιαστικά, τα ίδια ιδανικά, οι ίδιες μάχες, τα ίδια όνειρα, ο ίδιος σκοπός.

Ονόματα. Ονόματα ατόμων, ιστορικών κινημάτων, ιδεών, προσπαθειών. Ονόματα άπειρα. Ονόματα χωρίς σημασία. Σημασία έχει ότι οι προσπάθειες όλες αυτές, έγιναν στην ίδια μεγάλη λεωφόρο που φωτίζεται από ένα μέλλον μιάς απελευθερωμένης ανθρωπότητας.

Η προσπάθεια για την απελευθέρωση του Ανθρώπου. Η κατά το δυνατόν καλύτερη ύπαρξη του ανθρώπου. Από την αναγκαιότητα της ύπαρξης και της ελευθερίας, στην σημασία της μακροζωίας, στην ύπαρξη των καλύτερων υλικών όρων, στην δυνατότητα πραγμάτωσης της δημιουργικότητας. Ζωή, Ελευθερία και η δυνατότητα πραγμάτωσης της ευτυχίας.

VIII. Καπιταλιστικά αδιέξοδα

Η ανθρωπότητα αντί να βαδίζει προς μια αληθινά ανθρώπινη κατάσταση επιλέγει ασύλληπτες ποσότητες πόνου και τον δρόμο προς την καταστροφή. Η εξέλιξη, η πρόοδος, το σύνολο του πολιτισμού, η ίδια η θέσμιση της κοινωνίας απειλούνται και αμφισβητούνται από την κοινωνικοοικονομική μας οργάνωση.

Το καπιταλιστικό σύστημα σήμερα, σύμφωνα με την καλύτερη γνώση της ανθρωπότητας, είναι ένα αντιπαραγωγικό οικονομικό σύστημα. Για την ακρίβεια δεν υπάρχει κανένα λογικό η φιλοσοφικό επιχείρημα που να στηρίζει την θέσπιση του υπάρχοντος συστήματος.

Τα χαρακτηριστικά του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος είναι η οργάνωση της παραγωγής με βάση την ιδιωτική κατοχή των μέσων παραγωγής και το κίνητρο του ατομικού κέρδους. Αυτά τα χαρακτηριστικά που αποτελούν τον πυρήνα του καπιταλισμού δημιουργούν τον άναρχο χαρακτήρα της παραγωγής και ουσιαστικά παράγουν τα προβληματικά αποτελέσματα του συστήματος. Στον νεκρό πια φιλοσοφικό πυρήνα του συστήματος προσφερόταν η λύση: Η προσπάθεια του καθενός να μεγιστοποιήσει το ατομικό του όφελος μέσα από τον μηχανισμό της αγοράς, οδηγεί στην πραγματικότητα στην μεγιστοποίηση του συλλογικού οφέλους της κοινωνίας. Διακόσια χρόνια καπιταλιστικής πραγματικότητας μαρτυρούν την “επιτυχία” αυτού του συστήματος και αυτού του προτάγματος.

Η αιτίαση αυτή είναι τόσο παράλογη, που είναι δύσκολο να την αντιληφθεί πλήρως κανείς χωρίς την ιστορική της διάσταση. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια σχάση από την λογική, καθώς δεν υπάρχει κανένας λογικός θετικός συσχετισμός μεταξύ των δυο. Ας εξετάσουμε δυο ενδεχόμενα:

• Μια κοινωνία όπου η παραγωγή λαμβάνει χώρα με στόχο το μέγιστο κοινωνικό όφελος

• Μια κοινωνία όπου η παραγωγή λαμβάνει χώρα με στόχο το ατομικό όφελος και μέσω του μηχανισμού της ελεύθερης αγοράς αυτό μεγιστοποιεί τελικά το κοινωνικό όφελος.

Με βάση ποια λογικά κριτήρια μπορεί άραγε κάποιος να επιλέξει συνειδητά το δεύτερο ενδεχόμενο;

Ας εξετάσουμε γιατί αποτυγχάνει το δεύτερο, υπαρκτό ενδεχόμενο. Τα προβλήματα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής μπορούν να γίνουν αντιληπτά στο πλαίσιο μιαs ανάλυσης πολιτικής οικονομίας.

Το κίνητρο για το ατομικό όφελος, σε συνδυασμό με την θεώρηση ότι οι ανάγκες είναι απεριόριστες, δημιουργούν μια σειρά από στρεβλώσεις. Το κίνητρο του ατομικού οφέλους και η αποθέωση του χρήματος σε συνδυασμό με τον όλο και μεγαλύτερο όγκο του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Το πρωταρχικό πρόβλημα είναι ηθικό. Ο μηχανισμός κινήτρων του καπιταλισμού έχει έναν εκμεταλλευτικό πυρήνα ενώ το νομικό σύστημα αποδεικνύεται συστημικά ανίκανο να περιορίσει της αρνητικές εξωτερικότητες του συστήματος. Η απόκτηση κερδών δεν σταματά στα όρια του νομικού συστήματος , ανθεί σε γκρίζες ή σκόπιμα χειραγωγήσιμες ζώνες στα όρια του νομικού συστήματος ή συνεχίζεται άνετα πέρα από τα αυτά. Υπάρχει μια ουσιαστική καθυπόταξη του εποικοδομήματος στην βάση. Το οικονομικό επικυριαρχεί πάνω σε όλες τις πλευρές θέσμισης της σύγχρονης κοινωνίας. Οι οικονομικές σχέσεις καθορίζουν το περιεχόμενο της πραγματικότητας.

Στο οικονομικό επίπεδο, έχουμε καταρχάς μια χαμηλότερη καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ακριβώς λόγο του καπιταλιστικού συστήματος.

Ο καπιταλισμός είναι ασύμβατος με τις πραγματικές παραγωγικές δυνατότητες, καθώς η οργάνωση της παραγωγής οδηγεί στην κατασπατάληση πόρων, ενώ χαμηλώνει το επίπεδο των παραγωγικών δυνατοτήτων με την ανεργία, την ελλειπή μόρφωση ή ακόμα και στερώντας την δυνατότητα για ζωή, πολλώ δε μάλλον δημιουργία από δισεκατομμύρια ανθρώπους. Η αμάθεια και ο σκοταδισμός αποτελούν αφενός αναγκαιότητες για την πραγμάτωση της συνέχισης της εκμετάλλευσης αφετέρου αλώνουν τις πραγματικές παραγωγικές δυνατότητες. Η άδικη κατανομή εισοδήματος, και οι τεράστιες υλικές ανισότητες αποτελούν παραγωγικό αντικίνητρο ενώ ακόμα αποστερούν την ισότιμη συμμετοχή όλων στον παγκόσμιο κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας. Η αποστέρηση των δυνατοτήτων για ζωή, εκπαίδευση ή δημιουργία έχει αρνητικές επιπτώσεις στις παραγωγικές δυνατότητες.

Ο μύθος της ελεύθερης αγοράς, μέρος του πυρήνα του καπιταλιστικού ιδεολογήματος προσφέρει το έδαφος για την ανάπτυξη της βαρβαρότητας του καπιταλιστικού παραλογισμού. Αγνοώντας εξ αρχής ότι η ύπαρξή της απαιτεί νομικό σύστημα, ιδιοκτησιακά δικαιώματα, μηχανισμούς πληροφόρησης, μηχανισμούς επικύρωσης συμβολαίων και ανταλλαγων. Αγνοώντας στην συνέχεια ότι οι οικονομικές σχέσεις και ανταλλαγές είναι στην πραγματικότητα διμερείς σχέσεις αντισυμβαλόμενων μερών και όχι μια φαντασιακή μάζωξη όλων σε μια δημοπρασία με ανοιχτή πληροφόρηση. Το φαντασιακό δημιούργημα της ελεύθερης αγοράς σχετίζεται με την πραγματικότητα μόνο ως μηχανισμός δικαιολόγησης και επιβολής της αδικίας.

Το μέγεθος των εταιριών τις κάνει μεγαλύτερες των νόμων. Αντίθετα το άτομο, είναι ανίσχυρο μπροστά στις δυνάμεις και τα μεγέθη της οικονομίας. Οικονομική συγκέντρωσή, μονοπώλια, ελλειπή πληροφόρηση, διαφήμιση κοινωνική πίεση, νομικές στρεβλώσεις. Ιδιωτικοποίηση των κερδών, κοινωνικοποίηση των ζημιών. Διασυνδέσεις με πολιτικούς. Πληθωρισμός χρήματος και αξιών με αποτέλεσμα την φορολόγηση της κοινωνίας. Μηχανισμοί δημιουργίας αξίας από το τίποτα. Αυτός είναι ο υπέροχος κόσμος του καπιταλιστικού συστήματος.

Το καπιταλιστικό σύστημα με τις ακόρεστες ανάγκες είναι καταρχάς και τελικά ασύμβατο με το απλό γεγονός ότι ο πλανήτης μας έχει πεπερασμένους πόρους. Η οργάνωση της παραγωγής με βάση το κέρδος, δημιουργεί μια σειρά από στρεβλώσεις. Πόροι μένουν ανεκμετάλλευτοι, σπαταλιούνται ή εξαντλούνται, μη βέλτιστες λύσεις υιοθετούνται βάση αυτών των στρεβλώσεων.

Διαφοροποίηση τιμών, σχεδιασμένη παλαιότητα, επιθετικές τεχνικές διαφήμισης, ελλιπής πληροφόρηση, πατέντες πνευματικής ιδιοκτησίας, αποκλεισμοί. Ένα πανέμορφο χάος με συνεπή αποτελέσματα. Πολύ καλά για λίγους και ισχυρούς, πολύ κακά για το σύνολο.

Η καπιταλιστική “πρόοδος”, φέρει ένα δυσανάλογα μεγάλο κόστος για τους ανθρώπους και την ανθρωπότητα και ενέχει ακόμα μεγαλύτερα ρίσκα, όπως την πιθανότητα ολικής καταστροφής, είτε λόγο έλλειψης πόρων είτε λόγο περιβαλλοντολογικής καταστροφής είτε λόγο παγκοσμίου πόλεμου και οικονομικής κρίσης. Πρέπει σαν ανθρωπότητα να υπερβούμε αυτή την ανωριμότητα.

ΙΧ. Διαφωτισμός ξανά!

Στην πραγματικότητα ο διαφωτισμός είναι η εξελικτική διαδικασία συλλογικής ωρίμανσης. Είναι η διαδικασία η οποία ξεκινάει με την παρατήρηση πως ο βασιλιάς είναι γυμνός, πως το παράλογο υπερνικά το λογικό. Σε μια σειρά από περιστάσεις και περιπτώσεις η ανθρωπότητα δρα αντίθετα με την λογική, τις δυνατότητες και το σύνολο της καλύτερης της γνώσης. Το κείμενο αυτό προσπάθησε να σκιαγραφήσει εντός ενός ολιστικού υλιστικού πλαισίου την ύπαρξη, την εξέλιξη και την πρόοδο αλλά και την ταλάντωση μεταξύ διαφωτισμού και σκοταδισμού εντός των διαδικασιών αυτών. Το απελευθερωτικό πρόταγμα, είναι στην πραγματικότητα το μοναδικό λογικό πρόταγμα. Αποτελεί δε δυνατότητα και αναγκαιότητα συνάμα, ανεξαρτήτως συνθηκών, καταστάσεων ή επιπέδου γνώσεων. Μοναδική προϋπόθεση, εν αρχή αιτούμαι η ύπαρξη της λογικής. Το απελευθερωτικό πρόταγμα μας καλεί να πράξουμε με βάση την καλύτερη αντιληψή μας.

Για την συνειδητή γνώση

Για την πραγμάτωση των δυνατοτήτων

Για την απελευθέρωση του ανθρώπου

Για τον κόσμο με τα λιγότερα δυνατά δάκρυα και την περισσότερη δυνατή χαρά

Για τον ορίζοντα που μπορούμε να φτάσουμε

Για την έφοδο στον ουρανό

Για την κοινωνία της λογικής

Omnia sunt communia

 http://kenofones.blogspot.gr/