Η Δύναμη είναι στο συναίσθημα

«Δεν υπάρχει αγριότερο θηρίο απ' τον άνθρωπο, όταν κατέχει δύναμη ίση με το πάθος του.»
Πλούταρχος


Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2012

ά-Θεος

Σαν κάθε αρχή του χρόνου, λέω να κάνω μερικές ερωτήσεις μπας και μπορέσουμε να φτάσουμε σε κάποιο νόημα σχετικά με το πως λειτουργεί στον ανθρώπινο νου η κατανόηση του περιβάλλοντός του και η θεμελίωση των πιστεύω του.





2012

γιν και γιανγκ







Κάποιος ρωτάει κάποιον άλλον:

"Πιστεύεις στον Θεό;"

Στο σημείο αυτό η συζήτηση, πριν αρχίσει ακόμα, κινδυνεύει να πάρει στραβό δρόμο, εκτός αν η απάντηση είναι:

"Εξαρτάται από τον προσδιορισμό που δίνεις στην λέξη Θεός;"

Να εξηγηθώ: 
Ας πούμε, κουβέντα να γίνεται, ότι κάποιος άνθρωπος, στον οποίον τίθεται αυτή η ερώτηση:
- Πιστεύει απόλυτα την άποψη που προβάλει η επιστήμη, η πυρηνική φυσική και αστροφυσική, και ο Δαρβίνος,

- Πιστεύει ότι η επιστήμη και η θρησκεία είναι παιδιά της φιλοσοφίας -ότι ο κάθε άνθρωπος πάει την φιλοσοφία, όπως την αντιλαμβάνεται, προς τα εκεί που την καταλαβαίνει και τον βολεύει καλύτερα: ή σαν άνοιγμα οφθαλμών προς τα οράματα που μέσω πειραματισμού και σπουδής θα γεννήσουν επιστήμη, ή σαν άνεση και ζεστασιά ανωτέρων δυνάμεων που δίνουν σιγουριά στην αβεβαιότητα της ύπαρξης,

- Πιστεύει ότι μια κοινωνία ανθρώπων μπορεί να επιβιώσει στον χρόνο, οργανωμένη και ειρηνικά, μόνο μέσω κανόνων, νόμων και παραδόσεων που επιτρέπουν την συνέχεια μιας ταυτότητας αλλά και την ασφάλεια και σταθερότητα στην καθημερινότητα,

- Πιστεύει ότι, όπως η θρησκεία καθρεπτίζει την φιλοσοφία που την γέννησε, έτσι και η επιστήμη καθρεπτίζει τα οράματα που μετάλλαξαν σε πειράματα, και, ως εκ τούτου, η μόνη διαφορά μεταξύ θρησκείας και επιστήμης είναι η εικονογράφηση που επιτρέπει την κατανόηση της ύπαρξης, από τον κάθε άνθρωπο, άσχετα από την διανοητική ικανότητα ή μόρφωσή του.

- Πιστεύει πως η επιστήμη βαδίζει με βήματα αργά αλλά σίγουρα -όμως ότι και αυτά μπορούν να ακολουθήσουν προσωρινούς δρόμους που θα διορθωθούν αργότερα καθώς ανακαλύπτουμε και μαθαίνουμε περισσότερα,

- Πιστεύει ότι η εικονογράφηση που περικλείει τις μεταφορές της κάθε θρησκείας κρύβει μέσα της το κλειδί για να ενωθεί τον γιν-και-γιανγκ του μαύρου-άσπρου κύκλου που αποτελείτο δίδυμο επιστήμη-θρησκεία.

- Πιστεύει ότι το δέος, ή και φόβος, που προκαλείται από το άγνωστο, είναι ο πυρήνας του κίνητρου της σκέψης στον οποίο οι άνθρωποι έχουν δώσει την έννοια που αποκαλούν "Θεό" -ή, "απόλυτη γνώση".

- Ότι, κι αν ακόμα ένας άνθρωπος δεν μπορεί, ή δεν θέλει, για κάποιο λόγο, να κάνει τα δειλά βήματα που θα τον βγάλουν από την σπηλιά της ασφάλειας, και πιστεύει ότι ο θεός είναι ένα υπέρτατο ων, έχει, αυτός ο άνθρωπος, μέσα του, ούτως ή άλλως, στην εικονογράφηση του θεού του, τον σπόρο που μια μέρα γι αυτόν ή τα παιδιά του θα θεριέψει σε γνώση -η οποία γνώση χωρίς αυτή την εικόνα δεν θα ερχόταν στον συγκεκριμένο άνθρωπο...
- Ένας άνθρωπος μπορεί να σπουδάσει 15 χρόνια για να καταλάβει λίγο από το Σύμπαν, την Ζωή, και τους νόμους της Φυσικής και Εξέλιξης, και ένας άλλος άνθρωπος μπορεί σε πέντε λεπτά να πιστέψει στο Πατήρ-Υιός-Άγιο Πνεύμα της Νίκαιας, και χωρίς να το καταλάβει να εννοήσει τις ίδιες σκέψεις με τον επιστήμονα, χωρίς την γνώση. Και, ίσως μια μέρα να το δει αλλιώς και να κάνει το βήμα έξω από την σπηλιά.

Ένας άνθρωπος που πιστεύει τα παραπάνω, τι να απαντήσει όταν του γίνει η απλή, αν όχι απλοϊκή ερώτηση: "Πιστεύεις στον Θεό;"

Ότι και να απαντήσει, "Ναι", ή "Όχι", θα έχει προδώσει μέρος αυτών που πιστεύει όχι γιατί δεν υπάρχει απάντηση αλλά επειδή η ερώτηση είναι ελλιπής. Και πολλοί από τους συνομιλητές που θα είχαν κάνει μια τέτοια ερώτηση, δεν θα ήθελαν -ή δεν θα μπορούσαν (για διάφορους λόγους) να δεχτούν την  απάντηση.

Γι αυτό, πολλοί άνθρωποι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με την ριψοκίνδυνη εκδοχή του να εξερευνήσουν μια ιδέα, ή φιλοσοφική άποψη, κρύβονται στο καταφύγιο του να εξανίστανται για όλα τα "εγκλήματα" που έχουν κάνει οι αντιπρόσωποι των κοινωνικών οργανώσεων των θρησκειών ανά τους αιώνες αποφεύγοντας έτσι την συζήτηση πέραν των δύο διαστάσεων του "Ναι" ή "Όχι". Ή, καταφεύγουν στην ασφάλεια του να παπαγαλίζουν αυτά που είπαν άλλοι ανά τους αιώνες κι ας μην έχουν καταλάβει τι σημαίνουν αυτά που επαναλαμβάνουν. Και έτσι, με το "Ναι" ή "Όχι" παρακάμπτεται η αναστάτωση του να κοιτάξει κανείς την φύση, και την φύση του, στα μάτια.

Μια από τις τρομερές περιοχές που πολλοί κάνουν τα πάντα για να αποφύγουν, είναι η άποψη ότι μια οποιαδήποτε θρησκεία είναι μια απλουστευμένη εικονογράφηση της ίδιας αλήθειας που πρεσβεύει η επιστήμη, αν όχι πρόδρομος αυτής. Δεχόμενοι κάτι τέτοιο θα έμεναν χωρίς αντικείμενο αντίρρησης... και χωρίς κάτι προς το οποίο να εκφέρει κανείς αντίρρηση πολλοί βρίσκουν δυσκολία στο να πιστέψουν οτιδήποτε. Ένας επιστήμονας θα έπρεπε να είναι πραγματικός επιστήμονας για να πιστεύει στην επιστήμη του και την ίδια στιγμή να δέχεται εκείνους που αρκούνται στην θρησκεία σαν μέλη του ιδίου πιστεύω. Είναι πολύ πιο εύκολο να πει κανείς ότι ο θεός των θρησκόληπτων δεν υπάρχει, παρακάμπτωντας έτσι την άποψη ότι θεός δεν είναι απαραίτητα μόνο ένα υπέρτατο ων αλλά πιθανόν να είναι η απλούστευση των ίδιων του των πιστεύω. Και με αυτόν τον τρόπο διαχωρίζει την ανθρωπότητα σε τουλάχιστον δύο αντίθετες ομάδες αντί να την δεχτεί ως μια πολύπλοκη ενότητα.


Τους τελευταίους αιώνες το μαύρο και άσπρο του γιν-και-γιανγκ κύκλου της κατανόησης διαχωρίζεται με μια λέξη, η ρήση της οποίας θεωρείτο έγκλημα επί χιλιετηρίδες: Αθεϊσμός. Άθεος.

Τι ακριβώς σημαίνει αυτή η λέξη: Ότι ο ενστερνιζόμενος το νόημά της δηλώνει ότι δεν πιστεύει πως υπάρχει θεός. Είναι άθεος -άνευ θεού. Είναι το "Όχι" του παραπάνω αναφερθέντος "Ναι" ή "Όχι".

Αυτός ο ορισμός, το "είμαι Άθεος" (ή Αθεϊστής) προϋποθέτει ότι η λέξη/έννοια "θεός" εννοεί αποκλειστικά ένα υπέρτατο ων. Και επιτρέπει στον ενστερνιζόμενο την λέξη "Άθεος" να δηλώσει σε τι δεν πιστεύει.

Εδώ βρίσκω δύο προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι είναι απλοϊκό και, ειλικρινά, αμόρφωτο, να βάζουμε όλες τις έννοιες της λέξης "θεός" στον κουβά του υπέρτατου όντος, και ανεύθυνο να πολεμάμε εναντίων της δομής που κρατά την κοινωνία των δισεκατομμυρίων ένα βήμα πριν το χείλος της αβύσσου που είναι η ύπαρξη.

Το δεύτερο πρόβλημα όμως είναι κατά την γνώμη μου σημαντικότερο: Η λέξη αφαιρεί από τον "άθεο", ή "αθεϊστή", την δήλωση εκείνων στα οποία πιστεύει, επιτρέποντας του να δηλώσει μόνο το τι αρνείται.

Από την μία μεριά η αξίωση ότι η έννοια "θεός" προϋποθέτει ένα υπέρτατο ων και δεν μπορεί να περικλείει άλλες φιλοσοφικές ή μεταφορικές εξηγήσεις, και από την άλλη η επιθετική στάση της άρνησης αντί της πρότασης, έδωσαν την κατεύθυνση της σύγκρουσης τους τελευταίους αιώνες μεταξύ δύο περιοχών που θα έβρισκαν περισσότερη ειρήνη και εξύψωση αν συνειδητοποιούσαν ότι ανήκουν στον ίδιο κύκλο.

Είναι αλήθεια ότι η λέξη Άθεος, ή Αθεϊσμός, είναι εμπεδωμένη, παραδεκτή και αποδεκτή, αντιπροσωπεύοντας πάρα πολλά εκατομμύρια ανθρώπους. Απλά εγώ διαφωνώ με την χρήση της λέξης. Όχι με τα πιστεύω εκείνων που την χρησιμοποιούν μια που και τα δικά μου πιστεύω είναι παράλληλα αν όχι όμοια με τα δικά τους.

Δεν μπορώ να λάβω μέρος στην χρήση μιας λέξης που εκ του ορισμού και της φύσης της διαιρεί τους ανθρώπους με νόημα αφαιρετικό και αρνητικό, αντί να τους ενώνει με το τι έχουν κοινό.

Η επιστήμη έχει ανακαλύψει τόσα πάρα πολλά, που έχει συνειδητοποιήσει πλέον το πόσο ελάχιστα είναι αυτά που γνωρίζει. 


Η επιστήμη, λέγεται, έχει δύο ορόφους. Ο Πρώτος Όροφος είναι ο παράδεισος, όπου ο άνθρωπος σκέπτεται και οραματίζεται τις πιθανότητες, δημιουργώντας θεωρίες, και το Ισόγειο είναι η κόλαση, όπου ένας άλλος άνθρωπος πρέπει να πειραματιστεί επιστημονικά για να αποδείξει το σωστό ή εσφαλμένο της θεωρίας.




Από την Βικιπαίδεια:

Στην ασιατική φιλοσοφία, η έννοια του yin yang (απλοποιημένα κινέζικα: 阴阳 Παραδοσιακά κινέζικα: 阴阳 Pinyin: yīnyáng), η οποία συχνά αναφέρεται στη Δύση ως "γιν και γιανγκ», χρησιμοποιείται για να περιγράψει πώς πολικά αντίθετα ή φαινομενικά αντίθετες δυνάμεις είναι αλληλένδετοι και αλληλοεξαρτώμενοι στον φυσικό κόσμο, και πώς μπορούν να προκαλέσουν ο ένας τον άλλο με τη σειρά του. Έτσι, τα αντίθετα υπάρχουν μόνο σε σχέση το ένα με το άλλο. Η ιδέα έγκειται στην προέλευση πολλών κλάδων της κλασικής κινεζικής επιστήμης και της φιλοσοφίας, αλλά και ως πρωταρχική κατευθυντήρια γραμμή της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής, και αποτελεί κεντρική αρχή για τις διάφορες μορφές των κινεζικών πολεμικών τεχνών και της άσκησης, όπως Baguazhang, Τάϊ Τσι Τσουάν (Τάι Τσι), και qigong (Τσι Κουνγκ) και της μαντείας I Ching. Πολλές φυσικές δυαδικότητες-πχ. σκοτάδι και το φως, γυναίκες και άνδρες, χαμηλά και υψηλά, κρύο και ζέστη, νερό και φωτιά, αέρας και η γη- έχουν θεωρηθεί ως εκδηλώσεις του γιν και του γιανγκ (αντίστοιχα).

Yin Yang δεν είναι αντίθετες δυνάμεις (δυαδικότητες), αλλά συμπληρωματικά αντίθετα που αλληλεπιδρούν μέσα σε ένα μεγαλύτερο σύνολο, ως μέρος ενός δυναμικού συστήματος. Τα πάντα έχουν τις δύο πτυχές του γιν και του γιανγκ, όπως το φως δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το σκοτάδι και το αντίστροφο, αλλά ένα από αυτά τα θέματα μπορεί να εκδηλωθεί πιο έντονα σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Η έννοια του γιν και του γιανγκ συχνά συμβολίζεται με διάφορες μορφές του συμβόλου Taijitu, με το οποίο είναι ίσως περισσότερο γνωστή στον Δυτικό πολιτισμό.

Υπάρχει η αντίληψη (κυρίως στη Δύση), ότι γιν και γιανγκ αντιστοιχούν σε κακό και καλό. Ωστόσο, η ταοϊστική φιλοσοφία απορρίπτει ερμηνείες με διάκριση καλού / κακού, και άλλες διχοτομικές ηθικές κρίσεις, με προτίμηση στην ιδέα της ισορροπίας. Κομφουκιανισμός (κυρίως τη φιλοσοφία της Dong Zhongshu, γ. το 2ο αιώνα π.κ.ε.) επισύναψε μια ηθική διάσταση στην ιδέα του yin και του yang, αλλά η σύγχρονη έννοια του όρου πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από τις βουδιστικές προσαρμογές της ταοϊστικής φιλοσοφίας.




Αυτό που προτείνω είναι ένα νόημα όπου ο κύκλος είναι η γνώση (ενεργοποιούμενη μέσω της φιλοσοφίας: ερωτήσεων και απαντήσεων), και το μαύρο και το άσπρο είναι η θρησκεία και η επιστήμη.

Πέρσι τέτοιες μέρες έγραψα μια σειρά έξι αναρτήσεων που πραγματεύονταν τις φιλοσοφίες των διαφόρων πίστεων, από αθεϊσμό έως Χριστιανισμό, και προσπάθησα να προτείνω μάλιστα ότι ο Χριστιανισμός, θεμελιωθείς τον τέταρτο αιώνα στην Νίκαια έκρυβε την Ελληνορωμαϊκή γνώση του Σύμπαντος-Ζωής-Νόμων Φυσικής/Εξέλιξης κρυμμένους μεταφορικά στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα:
- Τι Άθεος είμαι;
- Τι Ξέρουμε;
- Πως φθάσαμε εδώ;
- Μέγας Διαγωνισμός #2
- Στην Αρχή
- Η Μαρία της Ντροπής
και, ένα χρόνο πρωτύτερα:

Από την πρώτη ανάρτηση, Τι Άθεος είμαι; με την αποφασιστική βοήθεια του Epanechnikov και του ManBlogg, ξεκινήσαμε δυναμικά, με 71 σχόλια, και εκείνη η πρώτη ανάρτηση έχει γίνει η πιο διαβασμένη του μπλογκ αυτού. Όμως, γύρω στην τέταρτη ανάρτηση, πέσαμε πάνω στον ψυχωτικό τοίχο που δεν επιτρέπει σε πολλούς Έλληνες να δουν πέρα από τους παπάδες τους. Έτσι το επιχείρημα ανάπτυξης φιλοσοφικών ερωτήσεων στην καμπύλη των 6 αναρτήσεων δεν επέτυχε πλήρως.

Είναι τώρα ένας χρόνος αργότερα, και σκέφτηκα να προτείνω μια άλλη οδό προσβάσεως -και η επιτυχία, ή όχι, θα εξαρτηθεί όπως πάντα από την γνώμη σας.

Ο Stephen Hawking, στο βιβλίο του το 1988, Μια Σύντομη Ιστορία του Χρόνου (A Brief History of Time), έγραψε την εξής ιστοριούλα:

Ένας πολύ γνωστός επιστήμονας (μερικοί λένε ότι ήταν ο Bertrand Russell) έδωσε μια φορά μια δημόσια διάλεξη για την αστρονομία. Περιέγραψε πώς η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο και το πώς ο ήλιος, με τη σειρά του, εκτελεί τροχιές γύρω από το κέντρο μιας τεράστιας συλλογής άστρων που ονομάζουμε γαλαξία. Στο τέλος της διάλεξης, μια ηλικιωμένη γιαγιά στο πίσω μέρος της αίθουσας σηκώθηκε και είπε: «Αυτά που μας είπατε είναι μπούρδες. Ο κόσμος είναι μια επίπεδη πλάκα που στηρίζεται πάνω στο καβούκι μιας τεράστιας χελώνας" Ο επιστήμονας με ένα χαμόγελο ανωτερότητας απάντησε, «Πάνω σε τι στέκεται η χελώνα;" «Είσαι πολύ έξυπνος, νεαρέ, πολύ έξυπνος», απάντησε η γηραιά κυρία* "Είναι χελώνες η μία πάνω στην άλλη μέχρι κάτω"

*Αν η κυρία αυτή ζει ακόμα και διαβάζει το παρόν, παρακαλώ να σχολιάσει.











Ένα πολύ σχετικό άρθρο του Ian Jack στην εφημερίδα TheGuardian, πρότεινε σε σχόλιό του ο Epanechnikov:
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/dec/23/ian-jack-not-an-atheist
κι άλλο ένα:
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2012/jan/05/non-rational-religious

 http://dimitristhinks.blogspot.gr/2012/01/blog-post.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου